Frans grondgebied in Noord Amerika: Saint Pierre et Miquelon
Saint Pierre et Miquelon, net geen 250 vierkante kilometer bij laag water, het is in de eerste plaats een samenraapsel van stukjes vulkanisch gesteente verloren in zee die bij eb met elkaar verbonden zijn met zogenaamde tombolos (zandbanken gevormd door stromingen tussen twee eilanden).
 |
| afbeelding Wikipedia |
Het andere eiland is Saint Pierre waar zo'n 5500 inwoners dicht bij elkaar leven op de 25 vierkante kilometer. Het eiland is door vissers genoemd naar hun patroonheilige, Sint Pieter. In tegenstelling tot Miquelon is Saint Pierre makkelijk te bereiken dankzij zijn natuurlijke haven. Het is ook daar dat Jacques Cartier, de ontdekker van Noordelijk Amerika voor de Fransen zijn schip aanlegt in 1536 en in zijn scheepsdagboek voor het eerst 'yles Sainct Pierre' vermeldt. Vreemd voor de man die deze eilanden heeft 'ontdekt' is dat hij er in de haven een aantal Franse vissersboten ontmoet die allen gekomen zijn uit Bretagne. De route richting de visgronden van Vinland was al bekend bij de Vikingen rond het jaar 1000. Baskische, Bretoense en Normandische vissers zullen deze route blijven gebruiken gedurende de eeuwen die volgen. Als je de vlag van Saint Pierre et Miquelon bekijkt, herken je de vlaggen van de verschillende oorspronkelijke bevolkingsgroepen van de eilanden. Voor de komst van de Fransen zijn er op de eilanden enkel tijdelijke kampen van de natives, de Beothuks bekend.
 |
| Vlag van Saint Pierre et Miquelon - afbeelding Wikipedia |
Jacques Cartier was zelf Bretoen (uit Saint Malo) en er zijn sterke vermoedens dat hij - voor zijn grote ontdekkingsreis in opdracht van koning François I (1534) - al met vissersboten in Kanata (Canada) was geweest.
Het eiland Saint Pierre ligt op 25 km van het Canadese eiland Terre Neuve.
Verder zijn er nog een aantal kleinere eilandjes, vulkanische rotsen die hun kopje boven water steken maar waar niemand woont: het ile au Marins (375 m²), ile aux Pigeons (38m²), ile aux Vainquers (160m²) en zo zijn er nog wel een paar met of zonder naam.
De eilandengroep Saint Pierre et Muiqelon heeft een lange geschiedenis van veroveringen en heroveringen in de bitse strijd tussen Britten en Fransen voor stukjes Noord Amerika.
In 1536 ontmoet Jacques Cartier er op de eilanden Bretoense, Baskische en Normandische vissers die jagen op walvissen en vissen op kabeljauw. De eerste permanente bewoning op het eiland zou dateren van rond de jaren 1600. Deze Franse bewoners moeten het eiland verlaten na het verdrag van Utrecht van 1713 maar komen met het verdag van Parijs in 1763 terug in Franse handen. De Britten vallen de eilanden kort daarna terug aan en deporteren de bewoners. In 1783 wijst het verdrag van Versailles de eilanden terug toe aan Frankrijk. In 1768 maakt de Franse kaartenmaker Cassini een reis naar de eilanden en brengt die in kaart. In 1791 reist de bekende schrijver uit Saint Malo, Chateaubriand naar Saint Pierre en beschrijft dit afgelegen archipel in één van zijn boeken.
De Franse revolutie is voor de eilandbewoners ver van hun bed tot de Britten in 1793 de eilanden innemen en aanvallen. Het is wachten tot het congres van Wenen (1815) voor de eilanden voor een laatste keer terug Frans worden.
De eilanden krijgen een nieuwe adem in de jaren 1800 als Franse basis midden de rijke visgronden voor Terre Neuve.
Vanaf 1869 wordt een ondergrondse zeekabel gelegd tussen Brest en Noord Amerika dat bij Cap Cod even boven water komt.
Maar de gouden periode voor dit stukje Frankrijk komt er aan in 1919 als de nabije USA beslist om alcohol te verbieden (drooglegging) en er een smokkel van Franse wijnen en sterke dranken op gang komt. 300 000 kisten alcoholische drank zouden tussen 1919 en 1933 via Saint Pierre richting de Verenigde Staten zijn verscheept. De flessen werden voor de smokkel uit de kisten gehaald en overgeladen in grote juten zakken. Als de Amerikaanse kustwacht de schepen kon onderscheppen werden de juten zakken overboord gegooid en zonken direct, wat met kisten niet het geval zou zijn. Nogal wat huizen op het eiland bevatten vandaag nog altijd hout van de kisten.
De hele eilandengroep maakt in 1940 deel uit van het Frankrijk van Vichy. De Canadezen hebben een aantal plannen om het eiland te bezetten. Vooral het feit dat Duitse onderzeeërs er aanleggen kan voor problemen zorgen. Ook de radiouitzendingen van op het eiland met Vichy propaganda zijn Canada een doorn in het oog. Maar de Canadeze stellen deze invasie uit. Het is wachten tot november 1941 als admiraal Muselier van la France Libre (in opdracht van De Gaulle) de eilanden verovert,. Met drie schepen en een onderzeeër neemt hij Saint Pierre in zonder dat er een schot wordt gelost. Saint Pierre et Miquelon wordt zo het eerste stukje Frankrijk dat door la France Libre wordt heroverd. Meer dan vierhonderd mannen, vrouwen en zelfs tieners van het eiland engageren zich daarna in dat Franse bevrijdingsleger.
Op 20 juli 1967 zet voor het eerst een Franse president zijn voet op het eiland. Het is De Gaulle die de bewoners komt danken voor hun bijdrage aan de bevrijding van Frankrijk. Sindsdien telden de inwoners nog zes voeten van presidenten, Mitterand in 87, Chirac in 99 en Hollande in 2014.
Sinds 2003 heeft de archipel het statuut van Collectivité d'Outre Mer, de inwoners zijn Fransen en zijn dus inwoners van de Europese Unie. Samen met de Groenlanders (Deens grondgebied) zijn de 5873 Saint Pierrais en Miquelonais de Noord-Amerikanen met een Europees paspoort. En vermits de Denen de Euro niet gebruiken is dit stukje Noord Amerika het enige waar de euro de officiële munt is...
