Le Bon Roi René - René d'Anjou - 49100 ANGERS

Het gebeurde op 16 januari 1409

René d'ANJOU - afbeelding Wikipedia

Zoals bij velen begon het leven van le Bon Roi René met een kreet en een schreeuw, bij René was dat in een van de torens van het kasteel van Angers midden een van de koudste winters in het geheugen van de Fransen. Hij is de tweede zoon van de heer van Anjou en dus – bij erfenissen - enkel voortbestemd voor de kruimels die van de tafel van zijn oudere broer vallen. Als die geboorte dan ook nog midden de honderdjarige oorlog valt, dan ziet het er niet zo goed uit voor de kleine René, zeker niet als zijn vader sterft als hij nog maar 8 jaar is. De Engelsen slaan alle bezittingen van de familie aan en René moet samen met zijn moeder uitwijken naar de regio Bar in Lotharingen, waar hij op zijn elfde trouwt met Isabelle de erfgename van Lotharingen die een maandje jonger is dan hij.

Op zijn 15de leidt hij voor het eerst een leger tegen het kasteel van de Vaudemonts, in handen van de Bourgondiers. De belegering duurt 37 maanden. Hij is nog net op tijd thuis om op zijn 18de voor het eerst vader te worden. Op zijn 22ste erft sterft zijn schoonpapa en hij heeft eindelijk een titel beet, die van hertog van Lotharingen. In hetzelfde jaar wordt hij tot tweemaal toe gevangen genomen door de Bourgondiërs, Philips de Goede komt hem groeten in zijn cel. Hij wordt geruild tegen twee van de zoons van Philips de Goede. Met de Bourgondiërs blijft het levenslang hommeles. René richt de orde van de Halve Maan op, als tegenzet tegen de orde van het Gulden Vlies. De halve Maan in het Frans ‘croissant’ wijst er op dat de leden moeten groeien in deugdelijkheid. De orde zal René niet overleven.

Op zijn 25ste sterft zijn oudere broer en mag hij terug langs gaan aan de kassa van de eretitels. Hij erft deze keer het hertogdom Anjou, de graafschappen Provence, Piemonte, Barcelona en een jaar later na het overlijden van nicht Jeanne erft hij ook het koninkrijk Napels en wordt hij titulaire koning van Jerusalem en Sicilië.

Behalve de verzameling aan titels en de belastinginkomsten die deze titels genereren is René vooral een melomaan kunstliefhebber en regeert hij opvallend ‘verlicht’ voor zijn periode. De kastelen waar hij verblijft veranderen in pleisterplaatsen voor kunstenaars: Angers, Aix en Provence, Avignon, Tarascon. Hij laat siertuinen aanleggen, tuinen die enkel dienen als prachtig decor voor heerlijke wandelingen. En in zijn tuinen vind je niet alleen bloemetjes en bijtjes, maar ook pauwen, herten, zelfs leeuwen een luipaarden. En aan de rand van zijn tuinen moet zeker een wijngaard komen, René lust wel een glaasje en er is altijd wel ergens een feestje met de nodige muziek, een orkestje bij de dansvloer en tromgeroffel bij de tornooien.

Maar de trots van René, is zijn bibliotheek. We spreken over een periode waarin elk boek nog handgeschreven en uniek is. Zijn persoonlijke miniaturist Barthelemy Van Eyck (misschien wel familie van Jan) levert hem een aantal unieke manuscripten. Verder is er aan zijn hof wel altijd plaats voor schilders, goudsmeden en handwerkers. Hoewel hierover nog discussie is, worden een aantal geschriften aan René zelf toegeschreven: Het boek van de tornooien waarin hij een handleiding aflevert voor wie een goed riddertornooi wil organiseren. Het boek is het relaas van het tornooi van Brugge (11 maart 1393) waarbij de 49 ridders van Jan van Brugge en de 48 van Gerard van Gistel het tegen elkaar opnemen. ‘Het boek van het liefhebbende liefdevolle hart’ – (Livre du Coeur d’amour épris) – is een allegorische roman waarin Honneur, Amour, Esperance, Jalousie, Courroux, Tristesse levende mensen zijn die ronddwalen in het Bos van het Lange Wachten en het Kasteel van de Goede Rust. En daar gallopeert ook ridder Coeur met zijn schildknaap Ardent Desir (vurig verlangen) die op het einde in de armen valt van dame Doulce Merci (Zachte genade).

Maar zo nu en dan moet de poëzie plaats maken voor wapengekletter. Het zijn de troepen van René die de Bourgondiërs verslaan tijdens de belegering van Nancy. Na de slag laten ze Karel de Stoute achter in de sneeuw ten prooi aan de wolven.

Na een goed gevuld en vruchtbaar leven sterft René in 1480 in Aix en Provence. De verschillende gebieden waarover hij regeert beginnen een strijd over de plaats waar ‘le Bon Roi René’ moet worden begraven. Maar zijn tweede echtgenote wacht niet op een uitslag van die strijd. Midden in de nacht vertrekt ze met René verstopt in een wijnton. Een mooier afscheid kon le Bon Roi René zich niet dromen.

Monument au roi René (1823) sur le cours Mirabeau à Aix-en-Provence
afbeelding Wikipedia