L’Abbé de l’Epée (1712 - 1789)
Toevluchtsman voor de doven
Charles-Michel Lespée, bekend als “l’abbé de l’épée”, staat aan de wieg van de eerste school voor doven (-stommen). Hij nam het op voor kinderen, meestal uit arme of behoeftige gezinnen.
Het was na een toevallige ontmoeting met dove nonnen rond 1760 dat de abt geïnteresseerd raakte in hun opleiding. Hij ontwikkelde voor zijn studenten een toen nog ongekende pedagogie, die niet gebaseerd is op articulatie en vocale spraak, maar op de gebarentaal die doven gebruiken om met elkaar te communiceren.
Gebarentaal, een taal op zich
Gesmeed in de Middeleeuwen, met name in kloosters waar een gelofte van stilte werd afgelegd, zijn gebarentalen geen kopieën van mondelinge taal. Dit zijn visuele talen waarvan de grammatica is gestructureerd volgens een volgorde van object-subject-werkwoord! De actie wordt vermeld aan het einde van de "zin" (niets te maken met de volgorde die specifiek is voor mondeling Frans: onderwerp-werkwoord-complement). Aan de andere kant is gebarentaal niet gestructureerd met woorden maar volgens de volgorde van gedachten, waardoor het mogelijk is om meerdere dingen tegelijk te zeggen.
De abbé de l'Épée organiseert zijn onderwijs op een collectieve manier, terwijl de opvoeding van een doof kind tot dan toe individueel was en werd verzorgd door een privé leraar, aangezien het gericht was op het leren spreken.
De abt staat dus aan de basis van een dubbele “revolutie”: hij geeft meer aandacht aan gebarentaal en niet langer alleen aan vocaal; het plaatst onderwijs binnen het bereik van kinderen van wie de ouders de diensten van een privé leraar niet kunnen betalen. Zijn methode kreeg al snel internationale erkenning. Koning Lodewijk XVI verleende hem zelf zijn erkenning in 1778 en de hele wereld sprak met bewondering over de "Franse methode".
Op 21 juli 1791, twee jaar na de dood van de abbé de l'Épée, verplaatste de Assemblée Nationale de school voor doofstommen van haar vestiging (rue des Moulins, Parijs) naar een voormalig seminarie,onder de naam van het Nationaal Instituut voor Doofstommen (254, rue Saint-Jacques).
afb.:wikimedia
afb.:wikimedia
