La Chanson de Craonne
 |
| afbeelding Radio France |
Het lijkt erop dat de dames van Frankrijk het nooit hebben gebruikt, eenmaal voltooid.
Sterker nog, in de archieven en in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, wordt slechts één reis van Mesdames naar La Bove vermeld, in 1784.Tot hier het romantische.
Deze heuvel is sinds de legioenen van Caesar het toneel geweest van strijd en verwoesting.
Met als dieptepunt de Eerste Wereldoorlog. Toen we langs de bommenkraters van het totaal vernielde Craonne passeerden klonk in de autocar “La Chanson de Craonne”. Het gepaste lied op de gepaste plaats.
“Het lied van Craonne” is een van de belangrijkste Franse liederen uit de Eerste Wereldoorlog. Een lied ook dat nog heel lang na de oorlog omstreden was.
In geschiedenislessen over de Eerste Wereldoorlog gaat het bijna altijd over de oorzaken, het verloop en de gevolgen van de oorlog. Veel minder aandacht is er doorgaans voor de emoties van de soldaten, voor wat de oorlog met mensen doet. en voor de tegenstellingen tussen het gedrag van officieren en legerleiding enerzijds en de beproevingen van de gewone soldaat anderzijds. Het lied is bekend geworden onder de titel Chanson de Craonne, maar het kende verschillende eerdere versies en daarmee ook verschillende auteurs. Het was aanvankelijk bekend als La Chanson de Lorette en gewijd aan de slag van Notre-Dame de Lorette bij Ablain-Saint-Nazaire (september 1914-september 1915). Het werd aangepast naar aanleiding van de gebeurtenissen in Champagne in 1915. In 1916 werd het een lied over de slag bij Verdun tot het ten slotte zijn definitieve vorm kreeg als La Chanson de Craonne. De melodie is geleend van het lied ‘Bonsoir,amour’ van Charles Sablon, dat een succes was 1911. Het lied verscheen voor het eerst in druk in Gazette des Ardennes van 24 juni 1917 onder de titel Une chanson de soldat . De versie die uiteindelijk bekend werd onder de titel La Chanson de Craonne is voor het eerst aangetroffen in een boekje van de Franse soldaat François Court die vermeldt dat het lied is geschreven op 10 april 1917 op het plateau van Craonne, voorafgaand aan het offensief dat daar plaats vond op 16 april 1917. Het zou deze slag geweest zijn die voor de Franse soldaten de druppel was die de emmer deed overlopen en die aanleiding was voor de muiterij waarbij dit lied ook zijn definitieve naam kreeg.
Het lied is een eerbetoon aan de Franse soldaten die in mei 1917 weigerden terug te keren naar de loopgraven na het desastreuze en zinloze offensief bij de Chemin des Dames in de Champagnestreek . De Franse generaal Nivelle wilde een eind maken aan de stellingenoorlog en op 16 april 1917 lanceerde hij een groots opgezet offensief. Ondanks de deelname van de eerste Franse tanks (type Schneider) en intensieve artilleriebombardementen liep dit offensief uit op een grote ramp. Nivelle hield koppig vol en ten koste van heel veel mensenlevens wist hij in mei 1917 Craonne en het plateau de Californie slechts voor even in bezit te krijgen. Het totale aantal slachtoffers (doden, gewonden en vermisten) liep aan Franse zijde op tot 271.000 en tot 163.000 aan Duitse zijde.
De nederlaag ondermijnde het moreel van de Franse troepen en in veel van de Franse divisies brak muiterij uit, in totaal zou het om meer dan 30.000 militairen gaan.
Pétain, die Nivelle was opgevolgd, liet een aantal “deserteurs” executeren, niet zeker is hoeveel precies, mogelijk 25 of 26 van de 500 ter dood veroordeelden.
De Franse regering had er een miljoen goudfrank voor om de auteur van het lied te achterhalen. De tipgever kreeg bovendien de zekerheid dat hij het front zou mogen verlaten. De auteur werd niet achterhaald.
Het lied werd (uiteraard) verboden en dat bleef zo tot 1974. De Franse legerleiding vond het lied antimilitaristisch, defaitistisch en subversief. In 1974 kwam het president Giscard d’Estaing ter ore dat er in Franse schoolboeken sprake was van censuur met betrekking tot het lied, waarna het een plek kreeg in de geschiedenisboeken. In 1998 bracht de socialistische voorman Lionel Jospin als eerste Franse premier een bezoek aan Craonne , waar hij eer bracht aan de gefusilleerden. Hij wil dat ze ‘volledig deel gaan uitmaken van ons collectieve geheugen,’. Als het lied die dag weerklinkt roepen spirituele nazaten van generaal Nivelle verontwaardigd dat het een schandaal is die lafaards te herdenken.
afb.:media-amazon.com
.
REFREIN:
ADIEU LA VIE, ADIEU L’AMOUR
ADIEU TOUTES LES FEMMES
HET IS HELEMAAL VOORBIJ,
EN VOOR ALTIJD
MET DEZE
AFSCHUWELIJKE OORLOG
HET IS IN CRAONNE, OP HET PLATEAU
DAT WE ONZE HUID VERLATEN
WANT WE ZIJN DE VEROORDEELDEN
WIJ ZIJN DEGENEN DIE GEOFFERD WORDEN
ACHT DAGEN IN DE LOOPGRAVEN,
ACHT DAGEN MET LIJDEN
TOCH NOG
HOOP
DEZE AVOND ZAL DE AFLOSSING KOMEN
WE WACHTEN ZONDER BESTAND
PLOTSELING IN DE STILLE NACHT
HOREN WE IEMAND NADEREN
HET IS DE INFANTERIEOFFICIER
DIE IS GEKOMEN OM HET VAN ONS OVER TE NEMEN
RUSTIG IN DE SCHADUW
ONDER NEERDALENDE REGEN
GAAN DE ARME INFANTERISTEN
HUN GRAVEN ZOEKEN
REFREIN
HET IS NIET GOED OM TE ZIEN
OP DE BREDE BOULEVARDS
NAAR DIE VOORNAME MENSEN
DIE NAAR FEESTEN GAAN
VOOR HEN IS HET LEVEN GOED
MAAR VOOR ONS IS HET NIET HETZELFDE
IN PLAATS VAN DAT DEZE DRUKKERS ZICH VERSTOPPEN
ZOU HET BETER ZIJN DAT ZE NAAR DE LOOPGRAVEN GAAN
OM TE VERDEDIGEN WAT ZE HEBBEN,
WANT WIJ HEBBEN NIETS
WIJ ANDERE ARME ELLENDELINGEN
AL ONZE KAMERADEN ZIJN HIER BEGRAVEN
OM DE RIJKDOM VAN DE HEREN DAAR TE VERDEDIGEN
REFREIN
DEGENEN MET HET GELD,
ZE ZULLEN TERUG KOMEN
OMDAT HET VOOR HEN IS DAT WE STERVEN
MAAR HET IS NU ALLEMAAL VOORBIJ,
ALLE INFANTERISTEN
ZE GAAN IN NU STAKING
HET IS JULLIE BEURT, AL JULLIE RIJKE EN MACHTIGE HEREN
OM HET PLATEAU TE BESTIJGEN
EN ALS JE OORLOG WIL VOEREN
BETAAL DAN MET JE EIGEN HUID
Alternatieve vertaling:
ZIJ DIE RIJK ZIJN, DIE KEREN WEER
VOOR HEN IS HET DAT IK CREPEER
MAAR DA’S GEDAAN WE GAAN IN ’T VERWEER
J
A, IEDEREEN LEGT D’WAPENS NEER
NU IS HET AAN U, GROTE M’NHEREN,
OM D’HOOGVLAKTE TE BETREDEN
ALS U DE OORLOG WILT LATEN REGEREN
BETAAL DAN MET UW LIJF EN LEDEN
OPMERKELIJK:
IN DE INDRUKWEKKENDE FILM “UN LONG DIMANCHE DE FIANÇAILLES” MET DE VERLEDEN JAAR VERONGELUKTE GASPARD ULLIEL KOMT DIT LIED VOOR GEDURENDE EEN MINUUT.
