In de Middeleeuwen en nog meer in de Renaissance hebben machtige vrouwen “hun steentje bijgedragen” aan het patrimonium. Hier zijn enkele voorbeelden…

BLANCHE VAN CASTILIË: Koningin Blanche van Castilië (1188 - 1252), die het regentschap van het koninkrijk Frankrijk verzekerde tijdens de minderjarigheid van haar zoon Lodewijk IX (toekomstige Sint-Lodewijk), gaf in de jaren 1230 opdracht tot de bouw van het gigantisch versterkt kasteel van Angers. De bedoeling was Angers te beschermen dat, sinds de aanhechting aan Frankrijk in 1206,nu de nieuwe grens was. Met zijn 17 torens , zijn grachten en zijn ingenieuze verdedigingselementen was het fort van Blanche de Castille destijds het machtigste van Frankrijk. MARGARETHA VAN OOSTENRIJK: (1480 - 1530) Ze was een machtige vrouw: dochter van de Heilige Roomse keizer Maximiliaan I en Maria van Bourgondië, tante van Karel V, zij werd vanaf 1507 landvoogdes van de Nederlanden . Ze is gepassioneerd door kunst en is ook een van de grootste beschermheren en verzamelaars van haar tijd. Toen ze in 1504 haar geliefde echtgenoot, Philibert de Schone , verloor, besloot ze ter ere van hem een ​​opmerkelijk mausoleum op te richten : het koninklijke klooster van Brou in Bourg-en-Bresse. Het zal drie weelderige graven laten bouwen : één voor Philibert, één voor zijn moeder en één voor Marguerite zelf. Margriet van Oostenrijk leidde het werk vanuit Mechelen en besteedde een groot deel van haar fortuin aan de bouw van het gebouw. Ze wil het beste: kunstenaars, ambachtslieden en materialen komen uit heel Europa! JEANNE VAN BALSAC: Het Château de Montal , in de Lot, dankt zijn bouw aan een vrouw met karakter: Jeanne de Balsac. Toen haar man Amaury in 1510 stierf, bevond ze zich alleen met vijf kinderen en kreeg ze het recht om ze alleen groot te brengen. Vervolgens bouwde ze het Château de Montal, geïnspireerd op Italiaanse modellen . De verfijnde decoraties ontleend aan de oudheid weerspiegelen de grote cultuur, maar ook de familiegeschiedenis. Portretten van haar dierbaren , levend of overleden, worden zo op de gevels van de binnenplaats gebeeldhouwd. Er is ook een terugkerende boodschap, “Geen hoop meer” , die haar pijn uitdrukt als weduwe en moeder die gekweld is door het verlies van haar oudste zoon, Robert de Montal. CATHARINA DE MEDICI: Regentes van 1560 tot 1563, Catherine de Medici (1519 - 1589) behield een grote invloed onder het bewind van haar zonen Charles IX en Henri II . Als erfgename van de Medici-smaak voor kunst voerde ze een beleid van constructie en architecturale transformaties . In het bijzonder bouwde ze het Tuilerieënpaleis , niet ver van het Louvre, en breidde ze het Château de Chenonceau uit . Maar het grootste project is dat van het weelderige mausoleum van de Valois in Saint-Denis , bedoeld om hun dynastieke tombe te worden. Dit gebouw, dat grenst aan de basiliek van Saint-Denis, is geïnspireerd op de ronde vorm van de tempels uit het oude Italië, waardoor het de bijnaam “rotonde des Valois” kreeg . Het was een onvoltooid gebouw dat in 1719 werd afgebroken omdat het dreigde in te storten... Alleen het majestueuze graf van Hendrik II en Catharina de Medici zal bewaard blijven en opnieuw in elkaar worden gezet in de basiliek van Saint-Denis. En verder “op de chantier”: De bijdrage van vrouwen in de bouw beperkt zich niet tot hun rol als opdrachtgevers en sponsors! Ook de vrouwelijke beroepsbevolking is een essentieel radertje op grote bouwplaatsen, en dat is al eeuwenlang zo. In de Middeleeuwen namen vrouwelijke bouwers de leiding over allerlei soorten werk , van het meest delicate (versiering, schilderen, borduren, enz.) tot het meest “fysieke” (het transporteren en snijden van stenen, het mengen van kalk, het maken van mortel, het vlechten van touwen) …) Deze vrouwen hebben vaak een familieband (vrouw, zus, dochter, enz.) met een bouwvakker, ook al lukt het sommigen van hen om hun beroepsactiviteit zelfstandig uit te oefenen . Over het algemeen worden ze minder goed betaald dan mannen (ook al zijn de salarisvariaties multifactorieel: uitgevoerde taken, kracht, kwalificaties, enz.), toch verkrijgen sommigen een relatieve gelijkheid . Maar vanaf de 14e eeuw sloten de gezelmeesters geleidelijk vrouwen uit van bouwplaatsen, toen de “tijd van de kathedralen” ten einde liep en werk schaars werd...

afb.:wikimedia

koniklijk klooster van Brou afb.:wikimedia

kasteel van Montal afb.:wikimedia

graftombe Catherine de Medici afb.:wikimedia