14 jan 1858, Napoleon III ontsnapt aan de dood

 Het gebeurde op 14 januari 1858

Die avond was er een voorstelling in de Opera in de Rue Le Peletier (bijgenaamd Opera Peletier). Een belangrijke voorstelling en ook het keizerlijk echtpaar was aangekondigd. Napoleon III en keizerin Eugenie zouden de voorstelling bijwonen.

Afbeelding Wikipedia 

De opera Peletier was gebouwd nadat de troonopvolger, de duc de Berry in 1820 in de vorige opera van de Rue Richelieu was vermoord. Koning Louis XVIII liet het gebouw stande pede ontruimen en abreken. Er was dringend een nieuw bouwwerk nodig voor de favoriete uitstap van de mondaine Parisien. En dus werd in één jaar tijd een Opera gebouwd in de Rue le Peletier, deels met de materialen en ornamenten van de vorige opera. In veel opzichten is de Opera Peletier een kopie van de Opera Richelieu, maar dan met een aantal verbeteringen. Zo is het podium dieper, de decorhal groter en bijzondere nieuwigheid: verlichting op het podium gebeurt met gaslampen. De gaslampen worden voor het eerst gebruikt voor de voorstelling van… jawel… Aladin en de Wonderlamp. De gaslampen, die gaan nog een vreemde rol spelen. Het was in de opera Le Peletier dat Edgar Degas de balletmeisjes kwam portretteren.

Rond 19u op die 14de januari loopt het volk al warm voor de voorstelling en de komst van de keizer. Er wordt een Italiaan gearresteerd. Pieri was al gezocht voor anarchistische activiteiten en werd door een attente politieman herkend. Hij heeft een bom, een pistool en een dolk bij zich. Hij wordt meteen weggebracht onder politiebegeleiding. De attente politieagenten zijn tevreden van hun werk en menen dat hiermee alle gevaar geweken is. Ze beseffen niet dat er nog drie andere Italianen, handlangers van Pieri tussen de menigte staan.

Afbeelding Wikipedia 

Rond 20u30, een half uur nadat alle andere toeschouwers zijn aangekomen, komt ook de keizerlijke stoet aangereden. Voorop een aantal huzaren te paard, daarna de Keizerlijke berline met het echtpaar. Nog maar net komt de stoet tot stilstand of Gomez gooit een bom onder de benen van de paarden. Seconden later gooit ook Rudio zijn bom, deze keer onder de paarden die de keizerlijke berline trekken. De derde bom, die van Orsini, komt terecht onder de berline. De drie bommen gaan bijna gelijktijdig af. Alle ruiten in de wijde omtrek sneuvelen. Paarden, ruiters, toeschouwers worden aan stukken gereten, de berline van de keizer wordt op zijn zijkant gecatapluteerd. Vermoedelijk had deze bom ook de berline moeten uit elkaar doen spatten, maar om veiligheidsredenen waren er stalen platen ingebouwd in de wanden en aan de onderkant van de koets.

Er breekt paniek uit in de straat maar in de Opera speelt het orkest verder met het voorprogramma. De keizer kan heel makkelijk uit zijn voertuig worden bevrijd, hij heeft geen schrammetje. De Keizerin ligt op het voetpad, bloed op haar gezicht, kleren gescheurd maar verder ongehavend. De twee hoofdrolspelers van dit drama zijn dus ongedeerd. 156 gewonden zijn er erger aan toen en voor 12 mensen komt alle hulp te laat. De keizer wil meteen met zijn echtgenote terugkeren naar huis, maar dat wordt hem door zijn veiligheidsdienst afgeraden. “Als je je nu niet laat zien in de opera, dan zullen de geruchten aanzwellen, dan denkt morgen heel Parijs dat je vermoord bent…” En dus verschijnt Napoleon III samen met zijn Eugenie op het balkon van de opera en vervolgt de avond ‘comme si ne rien était’, applaus op alle banken.

De drie bommengooiers, Italiaanse anarchisten die de inzet van Franse troepen door Napoleon om de Pauselijke staten te verdedigen niet vergeten zijn, worden kort daarna in de straatjes rond Le Peletier opgepakt. Orsini en Gomes, het tweekoppige brein achter de aanslag wordt veroordeeld tot de de guillotine. Een dag voor zijn terechtstelling schrijft Orsini een brief aan Napoleon III.

In 1849 heb je door de inzet van Franse troepen geweigerd om de onafhankelijkheid van het eengemaakte Italie te erkennen…. Vergeet niet dat wij, de Italianen waaronder mijn vader, gevochten hebben voor Napoleon de Grote, overal in Europa waar hij ons nodig had. Vergeet ook niet dat, zolang Italië niet onafhankelijk kan zijn, de rust van Europa en die van u, majesteit, maar schijn zullen zijn…

De gevolgen van de aanslag zijn groot. Napoleon III benoemt meteen een generaal als minister van Binnelandse Zaken en vaardigt een nieuwe wet op de algemene veiligheid uit. Kort daarna zal Napoleon in alle stilte contact zoeken met Camillo de Cavour, een Italiaanse partizanen-leider. Samen spreken ze af dat Cavour kan rekenen op de keizer voor de onafhankelijkheid van Italië, in ruil wil Napoleon wel wat gebied uitbreiden, de Savoie en de regio Nice worden Frans.

Ook voor de Operafans kondigen zich veranderingen aan. Het project van de nieuwe opera dat al jaren aansleept krijgt eindelijk definitieve vorm. Er wordt bovendien een aparte ingang voorzien voor de keizer, voor alle veiligheid een ingang waar hij kan binnenrijden met zijn koets. De Opera Garnier komt er aan, maar die laat nog even op zich wachten. In afwachting zal opera Peletier nog drie keer te maken krijgen met het vuur, herinner je de gaslampen? In 1861 brandt een stuk van de coulissen af, in 1862 slaat de wonderlamp andermaal toe en wordt Emma Livry tijdens de voorstelling van de Stomme Van Portici levend verbrand. Op 29 oktober 1873 breekt het inferno helemaal los, de hele opera brandt af. Een jaar later is de opera Garnier, het sluitstuk van de stadsvernieuwing van Napoleon III, afgewerkt en klaar voor de première. Napoleon III ligt tegen die tijd echter al een tijdje in een Engels graf en heeft dus zijn eigen private ingang nooit kunnen gebruiken.