Nog meer Kookkunsten dankzij de Maitre Queux, warm opgediend door Loufiat
artikel van Carl
 |
| Maitre Queux van Louis VII, afbeelding Wikipedia |
Een “Maître-Queux” is een kok, maar niet zomaar een kok. Het gaat over de chef-kok in een grote brigade van koks.
Eerst erop wijzen dat “queux” inderdaad geschreven is als queu+ x. Aan het einde van het woord staat een 'x'.
Deze vreemde term komt van het Latijnse 'coquus' dat afkomstig is van het werkwoord 'coquere' dat 'koken' betekent. Geen verwijzing dus naar de staart van een braadpan.
Vanaf de 11e eeuw zeiden we ‘cous’, daarna ‘queu’ zonder ‘x’ en uiteindelijk met een ‘x’ in de 16e eeuw. Destijds duidde het woord “queux” de functie van kok aan het koningshof aan. Zijn rol was om bijzondere zorg te dragen voor stoofschotels, gerechten en desserts. Deze specifieke taak bestond blijkbaar tot aan de Franse Revolutie.
Merk op dat het werkwoord “coquere” ook de term “Coq” oplevert, die wordt gebruikt voor koks op een boot.En aangezien Nederland toen heer en meester was op zee werd er gesproken over de “Chef Kok”.
Maar waarom werd de term ‘Queux’ toegevoegd aan de term “Maître”?Vanaf de middeleeuwen hebben we al degenen die hun activiteit perfect beheersten, en dit op vele professionele gebieden, als “Maître” omschreven. Zo werden zeer goede koks ‘Maîtres- Queux’ genoemd en de formule heeft de eeuwen doorstaan.
Tegenwoordig heb je nog beroepsverenigingen van koks onder de naam “Les 33 Maîtres-Queux”.
Uitsmijter:
In dezelfde branche circuleerde vroeger het scheldwoord “Loufia(t)”.Bedieningspersoneel werd scheef bekeken door de koks en werden vaak aangesproken als “Loufia”.
Franse bronnen geven aan dat vanaf het einde van de 19de eeuw deze trend in zwang kwam. Het gerucht gaat dat het de naam was van een ober die een moordenaar werd, of omgekeerd. In de tijd dat het misbruik van wijn en slechte alcohol vaak rijmden op geweld en slechte dingen, had deze achternaam een zeer slechte reputatie.
De reputatie is gebleven en de slechte is vervaagd in het collectieve geheugen, en op de Place du Tertre blijft de loufiat bevelen aannemen, met zijn poulbotpet, zijn gestreepte broek en zijn bretels, tot groot plezier van de toeristen.
Tegenwoordig wordt zaalpersoneel met meer respect aangesproken door collega’s.
