De onwaarschijnlijke ontsnapping van de Graaf van Lavalette.
De dag voordat hij naar de guillotine moest, in december 1815, ontsnapte de Comte de Lavalette uit de Conciergerie, volgens een gedurfd en zorgvuldig voorbereid plan. Het brein achter de affaire is een verliefde vrouw, zijn vrouw, de lieve Émilie de Beauharnais.
“In deze affaire heeft alleen Madame de Lavalette haar plicht gedaan", zei de oude koning Lodewijk XVIII toen hij op deze avond van 20 december 1815 hoorde van de ontsnapping van de graaf de Lavalette. Hij is zelfs enigszins verlost, de oude monarch, van het morele gewicht van dit doodvonnis voor de voormalige minister van Post, zeker loyaal aan Napoleon I, maar een eerlijke dienaar van de staat, een dappere soldaat en zelfs geen revolutionair.
Op dat moment bedenkt ze een gedurfd plan: ze biedt haar man aan om hun respectievelijke kleren uit te wisselen. Het plan is des te gedurfder omdat de gravin lang en slank is terwijl de graaf klein en rond is (als we de beschrijving van de politie mogen geloven). Lavalette laat zich overtuigen – heeft hij een keuze? – en zijn ontsnapping zal plaatsvinden op de 20e, de dag voor zijn executie: gekleed in de kleren van zijn vrouw – jurk, halsband en hoed – zal hij de Conciergerie verlaten, zijn 13-jarige dochter bij de hand vasthoudend.
De ontsnapping slaagt, tegen alle verwachtingen in. Uiteindelijk, in januari 1816, slaagde hij erin het koninkrijk te verlaten dankzij de medeplichtigheid van verschillende vrienden en drie Engelse soldaten.
Met name generaal Wilson zal hem een vermomming en valse papieren bezorgen en hem zelfs tot aan de Belgische grens vergezellen. De generaal vocht tegen Napoleon in heel Europa, met name in Spanje en Rusland, maar hij was verontwaardigd over de vervolgingen waarvan de bonapartisten het slachtoffer waren.
Hij nam zelfs deel aan een complot om Ney te laten ontsnappen. Zo vond Lavalette onderdak in Beieren, waar hij zes jaar in ballingschap verbleef. Madame de Lavalette blijft ondertussen tot 23 januari gevangen in de Conciergerie, terwijl de extremisten haar hoofd opeisen en de andere mensen haar toewijding bewonderen. Haar gezondheid ging snel achteruit. Ze werd depressief en kreeg paniekaanvallen.
Na haar vrijlating trok ze zich terug in een verpleeghuis: in de overtuiging dat ze door de politie werd gevolgd, vroeg ze zelfs om teruggebracht te worden naar de Conciergerie, de enige plek waar ze zich veilig voelde. Ze zal nooit echt herstellen van haar maand opsluiting. In mei 1821 verleende Lodewijk XVIII gratie aan Lavalette, die eindelijk in staat was terug te keren naar Frankrijk en zijn familie weer te zien.
Lavalette leefde teruggetrokken van de wereld en besteedde al zijn tijd aan zijn vrouw .
Hij stierf op 15 februari 1830. Hij rust met zijn vrouw (overleden in 1855) en zijn dochter (overleden in 1866) op Père Lachaise.
OPMERKING: Op hun grafmonument staat een tafereel gebeiteld van het verkleedmoment voor de ontsnapping.
Weetje:Emilie was een nicht van Joséphine de Beauharnais
afb.:Wikipedia
afb.:lookandlearn
